Zeytinyağının Faydaları Nelerdir? Zeytinyağı Nasıl Saklanmalıdır?

Zeytin ve Zeytinyağı Hakkında

Zeytinle ilgili yapılan araştırmalar, bizi milattan önce 12 bin yıllarına kadar götürmektedir. 300-400 yıl ortalama yaşam süresi olan zeytin ağaçlarının anavatanı Hatay, Gaziantep ve Kahramanmaraş dolayları olarak kabul edilmektedir. Zeytin ağacı, milattan önce 4000’lerde ilk kez Samiler tarafından ıslah edilmiş ve bir kültür bitkisi haline getirilmiştir. Zeytinin yağının çıkarılması için 1500-2000 yıl daha geçmesi gerekmiştir. Antik Yunan çağı, zeytinyağının kullanım alanının ve dağıtımının genişlediği bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anadolu’nun eski ve büyük uygarlıklarından olan Hititler, zeytinyağının imalatını yapmakla kalmamışlar, farklı birçok alanda da kullanmışlardır. Hititlerden günümüze kalan birçok belgede bunu görebilmekteyiz.

Eski birçok medeniyette zeytine kutsal anlamlar yüklenmiştir. Hz. Nuh, suların çekilip çekilmediğini öğrenmek için beyaz bir güvercin uçurmuştur. Güvercin gemiye ağzında bir zeytin dalı ile geri döndüğü günden beri, zeytin dalı barışın simgesi olarak kabul edilmeye başlanmıştır.

Yüzyıllar içerisinde zeytinyağının üretilmesi ilgili farklı teknikler geliştirilmiştir. Bu tekniklerin birçoğu ülkemiz sınırlarında bulunan bölgelerde hayata geçirilmiştir. Zeytinyağının lezzetini ve tazeliğini kaybetmemesi için nasıl saklanması gerektiği de her zaman önemli bir konu olmuştur.

Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?

Zeytinyağının uzun bir süredir farklı amaçlarla kullanıldığı bilinmektedir. Anadolu halkı, zeytinyağını farklı şifalı bitkilerle birlikte tedavi amaçlı kullanmıştır. Aslında tedavi amaçlı kullanımın evrensel nitelikte olduğu söylenebilir. Zeytinyağı, aydınlatma amaçlı olarak kandillerde kullanılmıştır. Sabun ve parfüm içeriği olarak da kullanıldığı bilinmektedir. Şimdi zeytinyağının faydalarını maddeler halinde sıralayalım:
 

• Son 20 yılda yapılan bilimsel araştırmalar, zeytinyağı tüketiminin kardiyovasküler kalp hastalıkları, obezite, metabolik sendrom, tip 2 diyabet ve hipertansiyon riskinde azalma ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Gounell ve arkadaşlarının 60’lı yıllarda başlattığı araştırmalar, nihayet 80’li yıllarda modern tıbbın ilgisini çekmiştir.
• Yapılan son araştırmalar zeytinyağı tüketiminin prostat, kalınbağırsak (kolon), meme kanserlerinde koruyucu etkisinin olduğunu göstermiştir.
• Zeytinyağı, kolesterol düşürücü etkiye sahiptir. (İyi kolesterol HDL’yi yükseltir, kötü kolesterol LDL’yi düşürür.)
• Zeytinyağının içindeki etken maddeler, farklı ilaçların içerisinde kullanılmaktadır.
• Zeytinyağı yemeklerde lezzet verici bir yardımcı gıda olarak kullanılmaktadır. Özellikle Akdeniz mutfağında zeytinyağının kullanımı bir hayli fazladır.

Zeytinyağı Nasıl Saklanmalıdır?

Zeytinyağının faydalarını ve lezzetini kaybetmemesi için doğru şartlar altında saklanması gereklidir. Aksi taktirde tadı acılaşır ve yukarıda kısaca bahsettiğimiz faydalı etkileri ortadan kalkar. Zeytinyağının toplam ömrü 2 yıl olarak kabul edilmektedir. Yağın bozulması yavaş yavaş gerçekleşir.
 

• Zeytinyağının şeffaf plastik kaplarda saklanması doğru değildir. Bu noktada iki farklı zarardan bahsedilebilir. Işığa maruz kalan zeytinyağı kimyasal reaksiyon sebebiyle hızlıca bozulabilmektedir. Plastik ise zeytinyağının kokusunu değiştirebilir. Bazı plastiklerin kanserojen etkiye sahip olduğunu da eklemek gerekir.
• Zeytinyağı hava ile temas etmemelidir. Havanın oksijeni, yağı okside eder ve yağın bozulmasına sebep olur.
• Zeytinyağının 10-15°C’de muhafaza edilmesi ömrünün uzamasını sağlayacaktır.
• Zeytinyağı mutlaka renkli cam şişelerde saklanmalıdır. Koyu yeşil renkli cam şişeler bu iş için idealdir. Tedi’de bu şişelerden bulabilirsiniz.  Böylece zeytinyağınızın taze ve lezzetli kalmasını sağlayabilirsiniz.

Binlerce yıldır olduğu gibi bundan sonra da zeytinyağı tüketimine davam edeceğiz. Zeytinyağının faydaları hakkında daha fazla bilgi sahibi oldukça bilinçli tüketim ve kullanım oranının da artacağına eminiz.

Kaynakça

FERAH, Armutçu. NAMUSLU, Mehmet. YÜKSEL, Ramazan. KAYA, Mehmet. “Zeytinyağı ve Sağlık: Biyoaktif Bileşenleri, Antioksidan Özellikleri, ve Klinik Etkileri”. Konuralp Tıp Dergisi 2013;5(1): 60-68

DOĞAN, Faruk. “Osmanlı Devleti’nde Zeytinyağı”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2007.

KAPLAN, Melike. KARAGÖZ ARIHAN, Seda. “Antik Çağdan Günümüze Bir Şifa Kaynağı: Zeytin ve Zeytinyağının Halk Tıbbında Kullanımı”, VIII.Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi (21-24 Kasım 2011)

KEÇELİ, Türkan. “Zeytinyağının Depolanması ve Ambalajlanmasının Yağ Kalitesine Etkileri”, Türkiye 10. Gıda Kongresi (21-23 Mayıs 2008)

GEMİCİOĞLU, Yağız. “Türkiye’de Zeytinyağı Üretiminde Kullanılan Yöntemler ve Makine Sistemlerinin Varlığı”, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, 2016.